De spiegel spreekt: rimpels van een systeem
Column over hoe ik me verhoud tot ouder worden in een cultuur gericht op jong blijven.
Vanochtend zag ik ze weer: die lijntjes naast mijn mond. Nu nog subtiel, straks onmiskenbaar aanwezig. Samen met mijn voorhoofdrimpels, pigmentvlekjes en groter wordende poriën vormen ze de getuigen van mijn veertig jaar op deze planeet. Niet oud — maar wel ouder wordend. Een proces dat me, tegen wil en dank, steeds vaker bezighoudt.
"Maar je bent nog zo jong," zegt mijn moeder troostend. En eigenlijk heeft ze gelijk. Toch knaagt er iets. Hoe komt het dat ik, fervent voorstander van zelfacceptatie, deze volkomen natuurlijke verandering toch met een kritisch oog bekijk?
Ouder worden en zijn hebben op z’n zachts gezegd geen winnend PR-team. Ouder worden lijkt soms zelfs bijna iets om je voor te schamen. Misschien ligt het antwoord niet in mijn spiegel, maar in onze maatschappij.
Ik ben dus nog geen veertig. Bovendien voel ik: ik zit in de bloei van m’n leven! Waar wind ik me dan eigenlijk zo over op? Over iets wat nu in gang is gezet en wat zich in in de toekomst gaat afspelen. Ik bén nu nog jong — zoals mijn moeder zegt.
Maar ik kan niet ontkennen dat jong zijn en blijven in m’n verlangen ligt. Misschien ben ik er gewoon onevenredig vroeg mee bezig vanwege de absurd hoge schoonheidsidealen die vooral op vrouwen worden geprojecteerd. Idealen waar we, eerlijk is eerlijk, als vrouwen en vriendinnen vaak braaf aan meedoen. Iedere grijze haar, beginnende rimpel of opduikende cellulitisput wordt direct onder de loep genomen, bekritiseerd en bestreden — met een arsenaal aan tips, crèmes en, voor wie het aandurft, ingrepen.
Misschien komt het ook door dat hardnekkige patriarchale idee dat onze gloriejaren eindigen zodra we minder vruchtbaar zijn — alsof dát onze houdbaarheidsdatum bepaalt. Geen wonder dat we massaal proberen jong te blijven.
Terwijl rimpels en grijze haren in verschillende historische periodes juist werden gezien als tekenen van vrouwelijke wijsheid, iets om niet onder stoelen of banken te steken. Sterker nog, de obsessie met jeugdigheid is een relatief modern fenomeen, dat opkwam met de commerciële schoonheidsindustrie begin 20e eeuw.
En begrijp me niet verkeerd: ik ben dol op self-care en er mooi uitzien. Ik hou ervan mijn huid te verzorgen en er fris en fruitig bij te lopen. En soms speel ik ook met die gedachte van een kleine cosmetische ingreep om dat nog nét iets langer vast te houden. Maar verzorging is niet hetzelfde als anti-veroudering. Het één gaat over je goed voelen in je lijf; het ander houdt een systeem in stand dat je influistert dat je niet goed genoeg bent zoals je bent.
En precies daar wringt het. Wanneer de keuze voor een botoxprikje geen keuze meer is, maar een verwachting. Wanneer het niet meer draait om wat jij wilt maar om wat het systeem van je verlangt. Dat is het verschil tussen zelfzorg en zelfcorrectie. De eerste komt van binnenuit. De tweede is opgelegd. Door een industrie die miljarden verdient aan onze onzekerheden.